wonen in het park
woonzorgcentrum Parkhof OCMW Machelen
Hoe ziet een ideale woonomgeving voor ouderen eruit? Kan een zorgvoorziening zo worden ontworpen dat bewoners zich er thuis voelen, minder eenzaam zijn, en het contact met verschillende generaties en buurtbewoners, met de natuur en het alledaagse leven niet verliezen? En kunnen kleinschaligheid en huiselijkheid worden verzoend met de economische realiteit van een zorginstelling?
Het nieuwe woonzorgcentrum in Machelen is een groot woongebouw dat voelt als een écht huis, met overzichtelijke woongroepen, fijne kamers, collectieve zalen, intieme salons en een grote binnentuin, met kippenhok, kruiden, groenten en bloemen. Een gebouw voor jonge en oude mensen, met zon en schaduw, een prachtige gaanderij, schuur, waterbak en vogelhuisjes. Een gebouw dat is georganiseerd als een klassiek hofje, in onze ogen het beste model voor een collectief woongebouw.
| locatie: | Machelen (BE) |
| ontwerp: | 2011-2013 |
| uitvoering: | 2014- 2017 in twee fases |
| wedstrijd: | 1e prijs, Open Oproep n.2104, samenwerkingsproject met Hildundk, München |
| opdrachtgever: | OCMW Machelen |
| studiebureau stabiliteit: | ABT Antwerpen |
| studiebureau technieken: | Ingenium Brugge |
| studiebureau kunsttoepassing en landschap: | Rudy Luijters met Arne Deruyter |
| fotografie: | Luuk Kramer, Maurice Tjon |
beplanting
de buitenruimte wordt in het najaar van 2017 aangelegd en aangeplant
De nieuwbouw gelegen aan en in het dorpspark van Machelen vervangt een bestaand woonzorgcentrum. De opdrachtgever ging initieel uit van de sloop van de bestaande panden uit 1997 die in ons plan worden behouden en herbestemd. Tussen oudbouw en nieuwbouw ontstaat er een nieuw plein met terras. De nieuwe buitenruimte verbindt het dorp met het park en het woonzorgcentrum met het openbare leven van Machelen.
Door de nieuwbouw een stuk in het park te schuiven kon het bestaande woonzorgcentrum, het zogenaamde Q-gebouw blijven behouden. Het wordt verbouwd tot kantoorgebouw voor de bouwheer. De ruimte tussen het Q-gebouw en het nieuwe woonzorgcentrum wordt als hoogwaardige openbare ruimte aan het publiek teruggegeven. Een nieuwe openbare fiets- en wandelroute tussen woonwijk en park loopt langs het woonzorgcentrum. Een zonnig buitenterras gelegen aan het grote café en sociaal restaurant op de begane grond nodigt uit tot ontmoetingen met buurtbewoners.
de gaanderij biedt schaduwplekken, begeleidt een dagelijks rondje om de tuin en ontsluit de vier 'voordeuren' van de verschillende woongroepen
de houten wip naast het zuidelijke prieel behoort tot de tuininrichting en het kunstwerk dat door en met Rudy Luijters is ontwikkeld: de tuin als sociale ruimte
het kunstwerk van Rudy Luijters bestaat uit een aantal elementen die allen refereren aan voor de bewoners bekende voorwerpen zoals enkele vogelhuisjes, hekwerken, een kippenhok, een stenen waterbak, enkele houten lichtmasten etc. Het bewust elementaire karakter ervan staat in charmant contrast met de architectuur.
Een ruime binnentuin omgeven door een brede, overdekte gaanderij vormt het ruimtelijke en sociale centrum van het plan. De tuin is opgevat als kunstwerk, wordt vormgegeven als school- en volkstuin en krijgt door de bijzondere aanleg en beplanting een zowel recreatieve als therapeutische en sociale betekenis.
Bij het kunstwerk horen herkenbare elementen zoals vogelhuisjes, een kippenhok, een oude stenen waterbak en speelelementen zoals een houten wip.
1 ingang
2 receptiebalie
3 sociaal restaurant
4 banket
5 zittend en eetkamer
6 fysiotherapie
7 regeneratie
8 bibliotheek
9 keuken
10 goederen receptie
11 berging
12 personeel refter
13 kantoor
referentie architectuurtaal: de angelsachsiche architectuur uit de vroege 19e eeuw ademt tijdloze elegantie en straalt tegelijkertijd huiselijkheid uit.
doorsneden
Op het gelijkvloers zijn alle collectieve ruimten en diensten georganiseerd. Op de verdiepingen bevinden zich de woonruimten, verdeeld over zeven ‘huizen’ van telkens vijftien kamers, salons, woonkamers en terrassen.
tijdens de bouw van fase 2 is de binnentuin beplant met ingezaaide groenbemesting. Het natuurlijke karakter van deze tijdelijke beplanting past bij de geometrische tuinaanleg en de toekomstplannen: de tuinvakken worden gebruikt en beplant als volkstuinen.
Door zijn geknikte geometrie oogt het drielaagse gebouw kleiner en informeler dan het werkelijk is. De sobere, tijdloze toch elegante architectuur zoekt aansluiting bij de schaal en het groene karakter van het park. De vormentaal refereert op terughoudende manier aan de architectuur van hotels en sanatoria- de positieve precedenten van grootschalige architectuur van de zorg. In het interieur zorgen kleurgebruik, detaillering, uitzichten en de nabijheid van tuin en natuur voor huiselijkheid.
