De historische beelden van het indrukwekkende scholencomplex aan de Onderwijzersstraat maken verschillende gevoelens los: nostalgie, respect, bewondering, maar zeker ook afkeer. De leerlingen van toen moeten zich heel klein hebben gevoeld. Door haar grootse opzet was de langgerekte school niet alleen ontzagwekkend maar ook intimiderend.

Vandaag denkt men anders over onderwijs en de bijbehorende ruimten dan 100 jaar geleden. Een eigentijdse school moet een inspirerende leer- en leefomgeving zijn die zich met een open gezicht naar de omgeving presenteert, en geen ommuurde vesting. Toch heeft de strenge school in onze ogen tijdloze, ruimtelijke en architecturale kwaliteiten die haar zonder meer geschikt maken voor een zinvolle transformatie. Zelfs zonder ingrijpende wijzigingen kan Edison een school worden die recht doet aan haar verleden en tegelijk veel beter dan voorheen overeen komt met huidige onderwijsopvattingen. De grote speelplaatsen en/of tuinen spelen hierbij een belangrijke rol.

In ons voorstel dient de genereuze, heldere en symmetrische layout als vertrekpunt voor een eigentijdse school die plaats biedt aan verschillende vormen van onderwijs.

Biestebroeck was, is, and will be a place of production, initiative and activity. A place where working, learning, living coexist side by side. A place for everyone, a neighborhood for all.

Na een in 2019 gewonnen wedstrijd werken we samen met AHA, noArchitecten en Sergison Bates Architects aan het project Citygate II / Petite Île in Brussel. In de komende jaren ontstaat er in Biestebroeck, een voormalig industriegebied in Anderlecht, een nieuwe wijk met 400 appartementen, 15.000 m2 werkruimte en het experimentele scholencomplex ‘ecole de tous’. Het project maakt deel uit van het Brusselse 'Kanaalplan' en geeft invulling aan het idee van de productieve stad. Het doel is een nieuwe, levendige en productieve stadswijk met gemengd programma om te werken, te produceren, te leren en te wonen.

Het project voor de nieuwe scholencampus Cadix op het Eilandje te Antwerpen is een complexe stedenbouwkundige en architecturale ontwerpopgave met een lange voorgeschiedenis. Het project is vanaf 2017 in fases uitgevoerd en vanaf 2022 volledig in gebruik genomen. Het gaat om de integratie van twee middelbare scholen en woningen in een hoogstedelijke havenomgeving. De zeer diverse programmaonderdelen zijn verdeeld over een groot nieuwbouwblok en verschillende bestaande, monumentale gebouwen, allen ontworpen door Emiel van Averbeke. De voormalige lage school met kindertuin uit 1927 en het voormalige 'aanwervingslokaal voor havenarbeiders' uit 1938 oftewel de 'CAD-loodsen' vormen het hart van de ontwikkeling. Ze zijn gerestaureerd, verbouwd en uitgebreid.

De monumentale scholengroep gebouwd in 1921-1925 naar ontwerp van stadsarchitect Emiel Van Averbeke is een gevarieerd gebouwencomplex dat is opgevat als een samengesteld kloostercomplex met drie binnenhoven en duidelijk vormgegeven hiërarchieën. Bij het oorspronkelijke ontwerp speelden zowel algemeen geldende opvattingen over onderwijs en pedagogie als verschillende stijlvoorkeuren een rol. In een eclectische compositie staan daarom verschillende gevelcomposities, plattegrondtypes, dakvormen en binnenkoeren naast elkaar. Hiermee worden ook verschillende pedagogische opvattingen naast elkaar geplaatst. Het pedagogische concept van het gebouw als school en de stilistische ontwikkeling van de architectuur tussen ca. 1900- 1930 lopen dus parallel waarbij referenties naar de architectuur van het Engelse Woonhuis tot de architectuur van Berlage zorgen voor een gebouwencomplex met verschillende gezichten.

Het nieuwbouwblok vervangt een bestaand havengebouw en krijgt het karakter van een fabrieksgebouw met grote open ruimten. Het beeld van de nieuwbouw refereert architectonisch aan het industriële verleden van het Eilandje. Het materiaal- en kleurgebruik sluit aan bij de directe omgeving: op het Eilandje domineerden tot voor kort schippershuizen het beeld, met de voor hen kenmerkende kleurstelling in wit en okergeel en de typische ornamentiek van geglazuurde stenen. Ook voor de nieuwbouw worden okerkleurige en witte bakstenen toegepast, met accenten en ornamenten van geglazuurde stenen in eveneens okergele en witte tinten.

De oorspronkelijke bouwaanvraagtekeningen van het aanwervingslokaal voor havenarbeiders dateren uit 1938. De Cad-loodsen zijn ontworpen door de toenmalige stadsbouwmeester Emiel van Averbeke, die tien jaar eerder de naburige scholengroep had gebouwd en zijn op 5 februari 1940 in gebruik genomen. Het eenlaagse hallencomplex bestaat uit vier loodsen met zadeldak die onderling in open verbinding met elkaar stonden. Hier kwamen havenarbeiders in grote groepen bij elkaar. Loopbruggen zorgden voor overzicht en controle.

In een binnenterrein achter de Lakborslei in Deurne bouwen we een grote nieuwe school. Op het eerste gezicht lijkt de krappe en vreemd gevormde kavel te klein en beperkt voor de ambitieuze opdracht. Toch biedt de beschutte ligging verrassende mogelijkheden voor een groene en huiselijke leer- en leefomgeving.

Hoe toveren we een volgebouwd binnenterrein in een dichtbevolkte wijk om in een leer- en leefomgeving voor kinderen en jongeren van totaal verschillende achtergronden? Hoe bouwen we er een school die huiselijk, stoer en veelzijdig is en die uitnodigt tot toe-eigening en initiatief? En hoe zorgen we dat binnen- en buitenruimten ondanks alle beperkingen ruim, groen en inspirerend aanvoelen?

Stedelijk Onderwijs Antwerpen heeft behoefte aan aanvullende capaciteit in de scholen in haar stadswijken. De stad schreef daarom een prijsvraag uit voor een nieuwe jeugdvoorziening voor jonge kinderen en jeugdgroepen in Antwerpen Noord. De bouwlocatie is een binnenterrein dat reeds deels door de scholengroep wordt gebruikt. Voor het ontwerp maken we gebruik van enkele bestaande panden waaronder twee monumentale ateliergebouwen en hebben na de afbraak van enkele minder waardevolle panden beperkte ruimte voor nieuwbouw. 

Na een langdurige zoektocht naar een geschikte locatie voor een uitbreiding van de bestaande basisschool in het centrum van Rotterdam werd besloten het leegstaande gebouw van de voormalige Hildernisseschool aan de Schiedamse Vest te gaan hergebruiken en te verbouwen. Het bestaande gebouw werd in 1968 ontworpen door Gemeentewerken en toonde zich streng en afwijzend. De rationele structuur van betonnen kolommen, balken en vloeren leende zich echter in principe goed voor transformatie en hergebruik. 

Door de verbouwing zijn de buitenkant en het gehele interieur ingrijpend veranderd. De gehele gevelhuid is geïsoleerd en gestuct. Enkele openingen zijn dichtgezet, andere zijn geopend en de hal op de begane grond is voorzien van een royale gevelpui. Alle kozijnen zijn vervangen, het dak is opnieuw geïsoleerd en deels ingericht als daktuin. Hiernaast werd er op de verdieping aan de achterzijde van het pand een klein volume toegevoegd. 

Over het ongenaakbaar rationele patroon van de bestaande gevel is een informele compositie van verschillende kleurvlakken gelegd. Deze compositie verzacht de strenge ritmiek van de gevelopeningen en benadrukt het driedimensionale, alzijdige en complexe karakter van het volume. 

Een school is veel meer dan alleen een gebouw. Een goede school is een leefomgeving, met inspirerende binnen- en buitenruimten die geborgenheid bieden en de dag structureren. Voor een school voor Bijzonder Onderwijs is het van uitzonderlijk groot belang dat de leerlingen zich er thuis kunnen voelen en leren wat (zelfstandig) wonen betekent.  De A.J.Schreuderschool voor kinderen met een verstandelijke beperking (ZMLK) is daarom opgevat als een groot woonhuis, met voorplein, tuin, kamers, keuken en houten zolder. Huiselijkheid, overzichtelijkheid, licht, akoestisch comfort en het contact met de natuur waren de belangrijkste ontwerpaspecten. 

De bouwlocaties voor de twee Freinet-schooltjes in Lille en Herentals zijn overweldigend. Groen, ruim, centraal gelegen en toch beschut en intiem. Ronduit ideaal voor een natuurlijke leef- en leeromgeving. Op deze bijzondere plekken ontwierpen we twee kleine scholen die ingebed liggen in de natuur. Met grote lokalen, hoge plafonds en veel licht. Het zijn compacte scholen helemaal zonder gangen. Een grote serre om te spelen, te rennen, te tuinieren. Gevels zonder screens of luiken maar met een grote, begroeide pergola tegen teveel zon. Grote huizen met schuine daken en gras erop. Geen lokaal zonder openslaande deuren naar de tuin. Leren en leven midden in de natuur. 

De plek voor de nieuwe school Don Bosco is fantastisch. Ruimte, velden, een brede vallei, water, ongerepte natuur, boomgaarden, eindeloze speelmogelijkheden. De nieuwe schoolsite is een kinderparadijs nog voordat we beginnen.

De strenge baksteenarchitectuur van de Salesianen geeft de plek karakter en ruimtelijke identiteit. De eerbiedwaardige gebouwen verankeren de nieuwe ontwikkeling met het dorp, de geschiedenis en de betekenis van de plek. We geven deze gebouwen daarom graag een belangrijke rol in het ontwerp voor de nieuwe school.

Op het achterliggende terrein omarmen we het landschap en ontwerpen een gebouwencomplex dat ingebed ligt in de glooiende boomgaarden. Met hun licht hellende groene daken, pergola’s, halfomsloten buitenruimten en schooltuinen oogt het nieuwe daklandschap als een verlengstuk van de natuur. 

De semipermanente uitbreiding voor de basisschool De Toermalijn in Rotterdam Zuid is ontwikkeld als alternatief voor standaard noodlokalen. Het ontwerp is bedoeld als prototype dat ook op andere plekken toegepast kan worden. Het project sluit aan bij de belangrijkste ambities van het Parasite project uit 2001- 2004 waarmee we wilden laten zien dat ook tijdelijke gebouwen en tijdelijk beschikbare locaties aandacht verdienen. De nieuwe lokalen laten zien dat het mogelijk is om ook binnen de beperkende randvoorwaarden die voor dergelijke gebouwen worden gehanteerd, mooiere, gezondere en waardigere ruimten voor kinderen te maken, dan over het algemeen gebruikelijk is.

Voor buitenstaanders vertonen inzendingen voor Duitse prijsvragen een verbazingwekkende eenvormigheid. Het is amper te zien of een gebouw in de stad staat of in landelijk gebied. Verreweg de meeste gebouwen zijn vormgegeven als rechtlijnige compacte dozen zonder opsmuk, de gevels bestaan over het algemeen uit een ritme van repetitieve, verdiepingshoge verticale raamopeningen, de architectuurtaal is streng modernistisch, de plattegronden efficiënt en orthogonaal.