Het bouwblok Hinthamerstraat 72 en 74 ondergaat in de komende jaren een ingrijpende verbouwing. Aanleiding is het samengaan van de twee organisaties die lange tijd de panden onafhankelijk van elkaar als buren hebben gebruikt, de openbare bibliotheek en het centrum voor kunsteducatie ‘de Muzerije’. Hiervoor zijn ruimtelijke aanpassingen nodig: Huis73 streeft naar zoveel mogelijk synergie tussen de verschillende programma's, ruimtes en sferen. Hiernaast is de verbouwing een gelegenheid om de bestaande panden te verduurzamen, ruimtelijke en functionele verbeteringen en achterstallig onderhoud door te voeren, en te werken aan een nieuw interieur dat aansluit bij het gebruik als één Huis voor iedereen. Huis73 wil een veelzijdige, culturele, aangename, inspirerende plek zijn die aan alle eigentijdse eisen voldoet.

De historische beelden van het indrukwekkende scholencomplex aan de Onderwijzersstraat maken verschillende gevoelens los: nostalgie, respect, bewondering, maar zeker ook afkeer. De leerlingen van toen moeten zich heel klein hebben gevoeld. Door haar grootse opzet was de langgerekte school niet alleen ontzagwekkend maar ook intimiderend.

Vandaag denkt men anders over onderwijs en de bijbehorende ruimten dan 100 jaar geleden. Een eigentijdse school moet een inspirerende leer- en leefomgeving zijn die zich met een open gezicht naar de omgeving presenteert, en geen ommuurde vesting. Toch heeft de strenge school in onze ogen tijdloze, ruimtelijke en architecturale kwaliteiten die haar zonder meer geschikt maken voor een zinvolle transformatie. Zelfs zonder ingrijpende wijzigingen kan Edison een school worden die recht doet aan haar verleden en tegelijk veel beter dan voorheen overeen komt met huidige onderwijsopvattingen. De grote speelplaatsen en/of tuinen spelen hierbij een belangrijke rol.

In ons voorstel dient de genereuze, heldere en symmetrische layout als vertrekpunt voor een eigentijdse school die plaats biedt aan verschillende vormen van onderwijs.

Biestebroeck was, is, and will be a place of production, initiative and activity. A place where working, learning, living coexist side by side. A place for everyone, a neighborhood for all.

Na een in 2019 gewonnen wedstrijd werken we samen met AHA, noArchitecten en Sergison Bates Architects aan het project Citygate II / Petite Île in Brussel. In de komende jaren ontstaat er in Biestebroeck, een voormalig industriegebied in Anderlecht, een nieuwe wijk met 400 appartementen, 15.000 m2 werkruimte en het experimentele scholencomplex ‘ecole de tous’. Het project maakt deel uit van het Brusselse 'Kanaalplan' en geeft invulling aan het idee van de productieve stad. Het doel is een nieuwe, levendige en productieve stadswijk met gemengd programma om te werken, te produceren, te leren en te wonen.

Het barokke Predikherenklooster in Mechelen kent een bewogen geschiedenis die vele sporen in en aan het gebouw heeft achtergelaten. Het gebouwencomplex werd in meerdere fases vanaf 1650 gebouwd, in de 18e eeuw ontwijd en vervolgens gebruikt als kazerne, wapenarsenaal, school en militair ziekenhuis. Sinds 1975 staat het gebouw leeg en veranderde geleidelijk in een indrukwekkende ruïne. In 2010 besloot de stad Mechelen het monumentale pand te restaureren en in te richten als openbare bibliotheek. In het kader van de Open Oproep werd er een internationale architectenprijsvraag uitgeschreven die door ons team werd gewonnen.

Na de herbestemming maakt de nieuwe bibliotheek deel uit van een ambitieus ontwikkelingsgebied aan de rand van het centrum, samen met een nieuw park, nieuwe woningen en het recent gebouwde Holocaust-museum.

Ons ontwerp voor de bibliotheek in het klooster vertrekt vanuit de specifieke karaktereigenschappen van het bestaande gebouw. De ruimten die de bibliotheek nodig heeft laten zich in het bestaande gebouw inpassen zonder dat ingrijpende veranderingen in de structuur nodig zijn. Het installatieconcept en de manier van restaureren, renoveren en isoleren zijn hierop afgestemd.

Het project voor de nieuwe scholencampus Cadix op het Eilandje te Antwerpen is een complexe stedenbouwkundige en architecturale ontwerpopgave met een lange voorgeschiedenis. Het project is vanaf 2017 in fases uitgevoerd en vanaf 2022 volledig in gebruik genomen. Het gaat om de integratie van twee middelbare scholen en woningen in een hoogstedelijke havenomgeving. De zeer diverse programmaonderdelen zijn verdeeld over een groot nieuwbouwblok en verschillende bestaande, monumentale gebouwen, allen ontworpen door Emiel van Averbeke. De voormalige lage school met kindertuin uit 1927 en het voormalige 'aanwervingslokaal voor havenarbeiders' uit 1938 oftewel de 'CAD-loodsen' vormen het hart van de ontwikkeling. Ze zijn gerestaureerd, verbouwd en uitgebreid.

De monumentale scholengroep gebouwd in 1921-1925 naar ontwerp van stadsarchitect Emiel Van Averbeke is een gevarieerd gebouwencomplex dat is opgevat als een samengesteld kloostercomplex met drie binnenhoven en duidelijk vormgegeven hiërarchieën. Bij het oorspronkelijke ontwerp speelden zowel algemeen geldende opvattingen over onderwijs en pedagogie als verschillende stijlvoorkeuren een rol. In een eclectische compositie staan daarom verschillende gevelcomposities, plattegrondtypes, dakvormen en binnenkoeren naast elkaar. Hiermee worden ook verschillende pedagogische opvattingen naast elkaar geplaatst. Het pedagogische concept van het gebouw als school en de stilistische ontwikkeling van de architectuur tussen ca. 1900- 1930 lopen dus parallel waarbij referenties naar de architectuur van het Engelse Woonhuis tot de architectuur van Berlage zorgen voor een gebouwencomplex met verschillende gezichten.

Het nieuwbouwblok vervangt een bestaand havengebouw en krijgt het karakter van een fabrieksgebouw met grote open ruimten. Het beeld van de nieuwbouw refereert architectonisch aan het industriële verleden van het Eilandje. Het materiaal- en kleurgebruik sluit aan bij de directe omgeving: op het Eilandje domineerden tot voor kort schippershuizen het beeld, met de voor hen kenmerkende kleurstelling in wit en okergeel en de typische ornamentiek van geglazuurde stenen. Ook voor de nieuwbouw worden okerkleurige en witte bakstenen toegepast, met accenten en ornamenten van geglazuurde stenen in eveneens okergele en witte tinten.

De oorspronkelijke bouwaanvraagtekeningen van het aanwervingslokaal voor havenarbeiders dateren uit 1938. De Cad-loodsen zijn ontworpen door de toenmalige stadsbouwmeester Emiel van Averbeke, die tien jaar eerder de naburige scholengroep had gebouwd en zijn op 5 februari 1940 in gebruik genomen. Het eenlaagse hallencomplex bestaat uit vier loodsen met zadeldak die onderling in open verbinding met elkaar stonden. Hier kwamen havenarbeiders in grote groepen bij elkaar. Loopbruggen zorgden voor overzicht en controle.

De linten aan de rand van Rotterdam tonen vanouds een gemengd beeld van bedrijvigheid, glastuinbouw en enkele oorspronkelijk vrij bescheiden woningen. Door de groeiende schaal van nieuwe individuele stadsvilla's in allerlei stijlen en kwaliteiten komt de informele charme van de plek steeds meer onder druk te staan. De nieuwe, naar binnen gekeerde woning is volledig opgetrokken in CLT en toont grotere overeenkomsten met het oorspronkelijke karakter van de plek dan met de nieuwe buren. Van buiten oogt het klein en ingetogen, voelt van binnen echter licht, ruimtelijk en genereus.

In een binnenterrein achter de Lakborslei in Deurne bouwen we een grote nieuwe school. Op het eerste gezicht lijkt de krappe en vreemd gevormde kavel te klein en beperkt voor de ambitieuze opdracht. Toch biedt de beschutte ligging verrassende mogelijkheden voor een groene en huiselijke leer- en leefomgeving.

Het Van Eesteren museum, een organisatie gewijd aan het oeuvre van de stedenbouwkundige Cornelis van Eeesteren (1897- 1988) heeft een nieuw onderkomen, een houten paviljoen aan de noordoever van de Sloterplas.

‘Hoe eenvoudig en bescheiden het paviljoen ook is, met een afwisseling van open, glazen delen en kloeke houten panelen is zowel het in- als exterieur een prachtige ritmische ode geworden aan het optimistische modernisme van de wederopbouwtijd.’ Bernard Hulsman in NRC, 21 10 2017

In eerste instantie leek Oosterwold een plek te goed om waar te zijn. Goedkope grond, bouwen zonder welstand of restricties, veel ruimte, gelijkgestemde buren. Met deze gedachte kwamen drie bevriende stellen naar ons toe die graag in de polder wilden pionieren, met weinig geld, veel ruimte en groot enthousiasme. Alleen één van de drie verwante huizen is inmiddels bewoond, een tweede is in de maak en wanneer de laatste volgt is nog ongewis. De realiteit bleek weerbarstiger dan voorspeld. De markt trok aan, bouwen werd duurder, aannemers schaarser en kieskeuriger, en het uitgiftebeleid van de gemeente bleek niet bestand tegen speculatie en banale catalogusbouw. Toch is bij het huis van N&J uiteindelijk, na enige vertraging en onzichtbaar genomen hobbels, veel bewaard gebleven van de oorspronkelijke droom.

Op het Leonidas-terrein is er een aantal eensgezinswoningen als ‘grote tuinhuizen’ gebouwd. Het informele beeld dat aanvankelijk door de gemeente werd beoogd komt niet overal overeen met het gebouwde resultaat. Tussen de dicht op elkaar gebouwde huizen is er weinig ruimte voor échte tuinen en amper privacy. Er staan veel forse gestucte of gemetselde volumes die weinig met een tuinhuis van doen hebben. Ook Foekje en Marcel, de bewoners van no. 9 worstelden aanvankelijk met het verschil tussen droom en realiteit. Ze kochten een zeer kleine kavel en wilden er een atelierwoning op bouwen. Door de zware duurzaamheidseisen werden de buitenwanden van hun kleine huisje dusdanig dik dat ze vanaf het begin de ‘vergunningsvrije uitbreiding’ op de begane grond mee moesten laten bouwen. En door de forse grondprijzen zat er niets anders op dan zelf te klussen en duurde de bouw veel langer dan aanvankelijk bedoeld. Toch hebben ze geen moment spijt van hun avontuur.

Een school is veel meer dan alleen een gebouw. Een goede school is een leefomgeving, met inspirerende binnen- en buitenruimten die geborgenheid bieden en de dag structureren. Voor een school voor Bijzonder Onderwijs is het van uitzonderlijk groot belang dat de leerlingen zich er thuis kunnen voelen en leren wat (zelfstandig) wonen betekent.  De A.J.Schreuderschool voor kinderen met een verstandelijke beperking (ZMLK) is daarom opgevat als een groot woonhuis, met voorplein, tuin, kamers, keuken en houten zolder. Huiselijkheid, overzichtelijkheid, licht, akoestisch comfort en het contact met de natuur waren de belangrijkste ontwerpaspecten. 

Voor degene die het wil zien is het landschap van de Uitkerkse polder prachtig en rijk. De schoonheid van het gebied ontvouwt zich voor bezoekers die er moeite voor willen doen. Hier gaat het om kleine ontdekkingen, watervogels dicht bij de grond, zilte grond, bescheiden planten. Het bezoekerscentrum is aantrekkelijk voor voor wie de kleine schaal wil ontdekken, benieuwd is naar planten, dieren, enkele bomen en vooral de lucht.

Met ons gebouw willen we de bezoeker naar het grote en het kleine laten kijken. Het gaat ons niet alleen om het uitzicht in de verte maar ook om de vele kleine details waaruit de natuur van de Uitkerkse polder bestaat, om insecten, vogels en planten.

Onze toren past bij de Uitkerkse polder, en bij de bescheidenheid van het huidige bezoekerscentrum. Hij is alleen spectaculair voor wie het wil zien. De aandacht van het ontwerp zit in de details.

In het kader van het kunstenprogramma ‘Beyond Utrecht’ worden door de Gemeente Utrecht verschillende ‘Artists in residence’ uitgenodigd om voor een bepaalde periode in de nieuwbouwwijk Leidsche Rijn te wonen en te werken. Hun voornaamste taak is het observeren van deze snel veranderende plek en het ontwikkelen van interventies en reacties erop. Ook hun onderkomen, een mobiele studio, maakt deel uit van het kunstprogramma en zal gedurende de geplande activiteiten meerdere keren van bewoner en locatie veranderen.

Onze belangrijkste ambitie was het een verplaatsbaar gebouw te ontwerpen dat even groot en robuust aan zou voelen als een huis. Het moest veelzijdig en praktisch en gedurende het hele jaar comfortabel zijn.

Charbonnières-les-Bains is een oud kuuroord, gelegen in een groen, heuvelachtig landschap vlakbij Lyon. Het dorp maakt deel uit van de suburbane rand van de uitdijende stad en bestaat grotendeels uit villa’s met tuinen die verstrooid in de heuvels rondom het kleine centrum zijn gelegen. De opdrachtgevers hebben er sinds meerdere generaties een grote oude tuin in bezit, een boomgaard met enkele monumentale bomen en een bouwvallig chaletje. De uiteindelijke bewoners, een jong gezin met kinderen, wilden het bestaande huisje graag vervangen. Ze hadden behoefte aan een robuuste, onconventionele en duurzame woning voor zichzelf, hun vele boeken en verzamelde kunst- en designvoorwerpen.

In 2001 was Rotterdam Culturele Hoofdstad van Europa. Het voormalige werkplaatsengebouw ‘Las Palmas’ op de Wilhelminapier werd gebruikt als tijdelijke kunsthal en bood onderdak aan talrijke tentoonstellingen en evenementen. Een architectuurtentoonstelling georganiseerd als onderdeel van een omvangrijke manifestatie over 100 jaar woningwet in Nederland droeg de naam ‘Parasites’*. Tentoongesteld werden maquettes van kleinschalige bouwsels die speciaal voor de tentoonstelling waren ontworpen. De bouwwerken lieten een grote verscheidenheid aan vormen, (woon)concepten, materialen en constructiewijzen zien. Ze waren allen bedoeld voor (tijdelijk) ongebruikte stedelijke locaties, waar ze op ‘parasitaire manier’ gebruik zouden maken van de bestaande, stedelijke infrastructuur. 

Paviljoen Kobus is een tijdelijk paviljoen in de Haagse wijk Laak. Gelegen aan de Trekvliet vormt het restaurant en lunchroom een ontmoetingsplek voor de wijk. Daarnaast wordt het paviljoen gebruikt als leer- en werkplek voor gastvrouwen van Coöperatief Eigenwijzer en voor jongeren die begeleid worden door het Esloocollege.

De plek voor de nieuwe school Don Bosco is fantastisch. Ruimte, velden, een brede vallei, water, ongerepte natuur, boomgaarden, eindeloze speelmogelijkheden. De nieuwe schoolsite is een kinderparadijs nog voordat we beginnen.

De strenge baksteenarchitectuur van de Salesianen geeft de plek karakter en ruimtelijke identiteit. De eerbiedwaardige gebouwen verankeren de nieuwe ontwikkeling met het dorp, de geschiedenis en de betekenis van de plek. We geven deze gebouwen daarom graag een belangrijke rol in het ontwerp voor de nieuwe school.

Op het achterliggende terrein omarmen we het landschap en ontwerpen een gebouwencomplex dat ingebed ligt in de glooiende boomgaarden. Met hun licht hellende groene daken, pergola’s, halfomsloten buitenruimten en schooltuinen oogt het nieuwe daklandschap als een verlengstuk van de natuur. 

Uitdam is een pittoreske gemeente aan het IJsselmeer. Naast de kerk onderaan de dijk kwam er na sloop van een bestaand huisje een kleine kavel beschikbaar, nét groot genoeg voor een nieuw woonhuis voor twee. Het plaatselijke bestemmingsplan bood weinig vrijheden voor het ontwerp: vorm, materiaal, dakhelling en kleuren waren nagenoeg precies vastgelegd. De ruimtelijke bepalingen waren streng; het karakter van het dorp en het kleinschalige cultuurlandschap eromheen wordt door bewoners, welstandscommissie en toeristen immers zeer gewaardeerd en gekoesterd. 

Het huis is zorgvuldig afgestemd op alle opgelegde regels en voegt zich nagenoeg ongemerkt tussen zijn buren; de donkere kleur van de gevel, de oudhollandse dakpan en de witte dakrand en kozijnen onderstrepen de verwantschap met de traditionele architectuur in de omgeving.

Het buitenhuis op een prachtige plek met vrij uitzicht over de duinen is bestemd voor een groot gezin met vele gasten. Het ontwerp zoekt aansluiting bij de kleinschaligheid van de streek, de traditionele, kleinschalige landelijke bebouwing en het landschap. De hellingshoek van de daken, het maximale bouwvolume en de richting van de kappen zijn in het bestemmingsplan vastgelegd.

Voor de nieuwbouw werd een bestaande, kleine en enigszins vervallen boerderij uit de jaren 50 afgebroken. Ze bestond uit een klein woonhuis aan de straat en een grote schuur erachter en paste ondanks de forse afmetingen goed bij het kleinschalige karakter van de plek.  

De nieuwbouw is in veel opzichte schatplichtig aan zijn bescheiden voorganger. Ook het nieuwe huis is ontworpen als ensemble van een huis en schuur, met twee kappen die zich achter elkaar verstoppen. De gevels aan de weg zijn laag en zwijgzaam, de royale ruimte binnenin en de overweldigende uitzichten ontvouwen zich pas bij binnenkomst. 

Het traditionele bungalowpark Egelshoek bij Hollandsche Rading is een aangename plek met prachtige vergezichten. Dat er binnen de strenge bouwregels van het park ruimte zou zijn voor onze architectuur merkten we pas toen we serieus ingingen op de bescheiden vraag van onze opdrachtgevers. Uiteindelijk is er een kleine serie van drie verschillende toch verwante huisjes gebouwd die stuk voor stuk meer ruimte en woonplezier te bieden dan we aanvankelijk voor mogelijk hadden gehouden.

In 1937 werd de belangrijkste wedstrijdbaan voor de roeisport in Nederland aangelegd, de Bosbaan in het Amsterdamse Bos. Sindsdien is de Bosbaan dé plek voor iedereen in Nederland die met de roeisport te maken heeft. 

Op de plek van het nieuwe roeigebouw stond een monumentaal tribunegebouw met in de catacomben plek voor een stoere studentensociëteit.

Om ook in de toekomst te kunnen voldoen aan het internationale wedstrijdreglement werd de Bosbaan in 2001 verbreed en moest het bestaande tribunegebouw en de bijbehorende huisvesting van de studentenroeivereniging Okeanos worden afgebroken. Op eigen initiatief werkten de studenten jarenlang aan de voorbereidingen voor vervangende nieuwbouw vlakbij de oorspronkelijk plek. Op grond van de prominente locatie heeft de Koninklijk Nederlandse Roeibond KNRB zich bij de nieuwbouwplannen van Okeanos aangesloten en kon gezamenlijk een gebouw worden ontwikkeld dat bij de grote schaal van het parklandschap past.

Het nieuwe gebouw bevindt zich op een smalle strook tussen water en bos. Het langgerekte gebouw combineert twee volumes - één voor iedere opdrachtgever - onder één ver overstekend houten dak.

Op een ruime kavel aan de rand van Heiloo is een verouderd woonhuis vervangen door een familiehuis voor een groot gezin. Hier wonen meerdere generaties op informele en steeds veranderende manier samen onder één dak. 

Geïnspireerd door het succesvolle voorbeeld van Borneo Sporenburg is er op het Steigereiland op IJburg een aantal kavels aangewezen voor individueel particulier opdrachtgeverschap. Het gaat om aaneengesloten straatwanden die zijn opgedeeld in kavels van elk 6m breed.Voor twee families met kinderen zijn twee nagenoeg identieke huizen ontworpen en uitgevoerd in een vierlaagse massiefhoutconstructie. Kenmerkend voor het ontwerp is de split level doorsnede waardoor de straatkant van het huis wordt onderverdeeld in vier bouwlagen en de tuinkant in drie bouwlagen.

De semipermanente uitbreiding voor de basisschool De Toermalijn in Rotterdam Zuid is ontwikkeld als alternatief voor standaard noodlokalen. Het ontwerp is bedoeld als prototype dat ook op andere plekken toegepast kan worden. Het project sluit aan bij de belangrijkste ambities van het Parasite project uit 2001- 2004 waarmee we wilden laten zien dat ook tijdelijke gebouwen en tijdelijk beschikbare locaties aandacht verdienen. De nieuwe lokalen laten zien dat het mogelijk is om ook binnen de beperkende randvoorwaarden die voor dergelijke gebouwen worden gehanteerd, mooiere, gezondere en waardigere ruimten voor kinderen te maken, dan over het algemeen gebruikelijk is.

Voor buitenstaanders vertonen inzendingen voor Duitse prijsvragen een verbazingwekkende eenvormigheid. Het is amper te zien of een gebouw in de stad staat of in landelijk gebied. Verreweg de meeste gebouwen zijn vormgegeven als rechtlijnige compacte dozen zonder opsmuk, de gevels bestaan over het algemeen uit een ritme van repetitieve, verdiepingshoge verticale raamopeningen, de architectuurtaal is streng modernistisch, de plattegronden efficiënt en orthogonaal.

Het gebied Strijp S, een breed stuk grond tussen twee kolossale voormalige industriële gebouwen zal in de toekomst worden ontwikkeld tot een bijzonder, gevarieerd woon- en winkelgebied. Het stedenbouwkundig masterplan voorziet vierkante bouwvelden met kleinschalige, kashbah-achtige bebouwing. Ondergronds bevinden zich een of meerdere grote parkeergarages.

De initiatiefnemers van het project, beeldend kunstenaar Jan en voormalig dominee Jos, noemden het cultuurhuis De Kamers een voorziening voor ‘rust, expressie, inspiratie en ontmoeting’. Het gebouw biedt onderdak aan verschillende, kleinschalige activiteiten in de VINEX-wijk Vathorst bij Amersfoort. Met een ‘eetkamer’, een ‘filmkamer’ en een ‘studeerkamer’ zijn ‘De Kamers’ geschikt voor voorstellingen, cursussen, feesten en binnen- en buitenevenementen. De kern van het initiatief is de ‘huiskamer’, een hangplek voor de buurt, gastvrij en voor iedereen. Het ontwerp maakt toekomstige veranderingen en uitbreidingen mogelijk.

Op het Kleine Rieteiland in Amsterdam IJburg is een aaneengesloten rij vrije kavels bestemd voor brede patiowoningen. Voor een gezin met thuiswerkende ouders en kleine kinderen hebben we een houten huis ontworpen met royale afmetingen en lichte meervoudig bruikbare ruimten.