huis en tuin
A.J. Schreuderschool voor bijzonder onderwijs
Een school is veel meer dan alleen een gebouw. Een goede school is een leefomgeving, met inspirerende binnen- en buitenruimten die geborgenheid bieden en de dag structureren. Voor een school voor Bijzonder Onderwijs is het van uitzonderlijk groot belang dat de leerlingen zich er thuis kunnen voelen en leren wat (zelfstandig) wonen betekent. De A.J.Schreuderschool voor kinderen met een verstandelijke beperking (ZMLK) is daarom opgevat als een groot woonhuis, met voorplein, tuin, kamers, keuken en houten zolder. Huiselijkheid, overzichtelijkheid, licht, akoestisch comfort en het contact met de natuur waren de belangrijkste ontwerpaspecten.
| locatie: | Rotterdam Lombardijen |
| ontwerp: | 2008-2011/ 2013 |
| uitvoering: | 2011-2013 |
| opdrachtgever: | Stichting PCBO, Protestants Christelijk Basisonderwijs Rotterdam |
| advies programma: | Esther Dekhuijzen, Plusontwerp, Rotterdam |
| constructeur: | Pieters Bouwtechniek, Utrecht |
| installatieadvies: | Adviesbureau vd Weele, Groningen |
| aannemer: | vd Heijden, Schaijk |
| fotografie: | Luuk Kramer, Moritz Bernoully |
Lombardijen in Rotterdam Zuid is als typische naoorlogse tuinstad dringend toe aan technische, ruimtelijke en sociale vernieuwing. Dat geldt in bijzondere mate voor de openbare ruimte. Deels is dit te wijten aan de architectuur die zich afkeert van de buitenruimte.
Op de locatie van een voormalige technische school is een nieuwe school voor bijzonder onderwijs (ZMLK) met dubbele gymzaal gebouwd. Door haar vormentaal en materiaalkeuze refereert de nieuwe school aan de architectuur uit de omgeving. In tegenstelling tot de naoorlogse architectuur is echter gezocht naar een directe relatie tussen de gebouwen en de verschillende buitenruimten die bij het domein van de school horen.
De plint rondom het hele gebouw is versierd met keramische tegels in verschillende zwart-witte patronen. De op kunstgebied verrassend productieve leerlingen hebben met zelf gemaakte mozaïektegels zelf bijgedragen aan de gevelcompositie.
De gesloten zijgevel aan de Spinozaweg refereert aan de architectuur van de bestaande kerk aan de overkant en is versierd met tegelwerk.
Op de hoek naast de hoofdentree bevindt zich het kunstlokaal. Het lokaal met zijn grote overhoekse ramen en uitbundige versieringen functioneert als ‘poortwachter’ en etalage.
De nieuwe school bestaat uit twee volumes die onderling overhoeks zijn verbonden. Door de plaatsing van de school en de sporthal als twee verschillende volumes in de hoeken van het terrein ontstaan er belangrijke halfomsloten buitenruimten: een grote, van het verkeerslawaai afgeschermde tuin aan de Diogenesstraat en een meer openbaar, verhard (speel-) plein aan de Pythagorasweg.
begane grond
1 kantoor
2 groepslokaal
3 vaklokaal keuken
4 bijeenkomst ruimte
5 vaklokaal wonen
6 vaklokaal textiel
7 vaklokaal techniek
eerste verdieping
8 kantoor
9 vaklokaal kunst
10 sporthal
11 opslag
12 docentenkamer
13 kleedkamer
14 fietsenstalling
Het onderwijs in de school richt zich op drie kerntaken: wonen, werken en vrije tijd. Er zijn groepslokalen waarin algemene vakken worden onderwezen. Deze lokalen vormen de thuisbasis van de leerlingen. Ze zijn privaat van karakter, en allen op de tuin georiënteerd. Voor andere vakken zijn er specifieke vaklokalen zoals de ‘woonkamer’, de ‘keuken’ en het ‘kunstlokaal’. De vaklokalen zijn aan de straatzijde op de begane grond gesitueerd en leggen, letterlijk en figuurlijk, de relatie van de school met de maatschappij erbuiten. De activiteiten in deze lokalen zijn voor iedereen zichtbaar.
Het domein van de leerkrachten met verschillende kantoor-, spreek- en therapiekamers is als een compacte ‘woning’ op de eerste verdieping aan de straatzijde geplaatst. Bijzondere aandacht is besteed aan de ruimtelijkheid van de tweelaagse ontsluitingszone in het midden van het gebouw. Royale vides zorgen voor daglicht tot op de begane grond.
De gymzaal is opgebouwd als hybride constructie bestaande uit stalen kolommen, houten liggers, houten dakelementen en een houten binnenspouwblad. Het constructieve hout is overal in het zicht gelaten en voorzien van akoestische perforaties. Op de plinten zijn de perforaties weggelaten en vervangen door een akoestische profilering die samen met de Zwitserse leverancier speciaal voor het project is ontwikkeld en die getest is voor balsporten.
Ook gymzalen verdienen daglicht, aangename materialen, contact met buiten en een goede akoestiek.
De parkeerplaats voor de taxibusjes waarmee de leerlingen ‘s ochtends naar school worden gebracht en in de middag weer worden opgehaald wordt tijdens schooluren gebruikt als veilige ballenkooi en speelplaats voor oudere leerlingen. Het hoge hekwerk heeft hierdoor een dubbele functie en beschermt de tuin voor de ballen en de leerlingen voor de auto’s.
Ook de schooltuin heeft de functie van een vaklokaal. Bij de voorbereiding van de leerlingen op hun toekomstige taken speelt de tuin, als speel- en oefenterrein voor het vak ‘groen’, een belangrijke rol.
De tuin is inhoudelijk en ruimtelijk het centrum van de nieuwe school. Geïnspireerd door het ontwerp heeft de school besloten het vak ‘groen’ op te nemen in het curriculum.
